Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Elk jaar worden er in België ongeveer 8.200 nieuwe gevallen vastgesteld. Ongeveer drie vierde van de patiënten is ouder dan 65 jaar. Gelukkig kan er bij het tijdig vaststellen van de kanker goed behandeld worden.
Opsporen van prostaatkanker
Aangezien er vaak weinig klachten zijn, wordt hier meestal op getest via een bloedonderzoek waarbij de PSA-waarde wordt bepaald. PSA is een eiwit dat in het bloed circuleert en ons meer vertelt over de conditie van de prostaat.
Bij een gezonde prostaat mag deze waarde niet hoger liggen dan 4 ng/ml (nanogram per milliliter). De waarde is echter niet absoluut en hangt ook af van de leeftijd van de patiënt en de grootte van de prostaat.
Hoe groter de prostaat, hoe hoger de PSA mag zijn voor je je zorgen moet maken. Hoe ouder de patiënt, hoe hoger de PSA mag zijn voor je je zorgen moet maken.
Bovendien speelt ook de snelheid waarmee de waarde stijgt een belangrijke rol. Niet zo simpel dus.
De beste manier om dit te monitoren is de PSA-waardes op te volgen in overleg met de huisarts of uroloog. Wanneer er twijfel is, kan een MRI-scan veel informatie verschaffen. Om absoluut zeker te zijn of er kanker aanwezig is, kan enkel een biopsie sluitende resultaten geven. Bij zo'n biopsie worden er verspreid over de prostaat miniscule stukjes weefsel weggenomen die microscopisch onderzocht worden. Daaruit zal blijken hoe agressief de tumor is.
Prostaatpunctie
Lees hier meer over een prostaatpunctie of biopsie
Verdere stappen
Na een multidisciplinair overleg zal het MOC (Multidisciplinair Oncologisch Consult) het beste traject voorstellen. Hieronder geven we een overzicht van de meest gebruikte opties. Een behandelingsschema wordt opgesteld op basis van het stadium van de prostaatkanker, de leeftijd, de wens en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt.
Er zijn 3 mogelijkheden:
- Men wacht en volgt op (actieve opvolging).
- Men stelt een curatieve behandeling voor.
- Men stelt een palliatieve behandeling voor.
Opvolging
Bij weinig agressieve tumoren stellen we meestal een opvolgingsbeleid voor met regelmatige PSA-controles en eventueel nieuwe biopten of een MRI-scan. Het voordeel van een actieve opvolging is de mogelijkheid om de curatieve behandeling te kunnen uitstellen of zelfs te vermijden, en dus ook de ongemakken en bijwerkingen ervan. De nadelen van een actieve monitoring zijn voornamelijk ongerustheid door de opeenvolging van controletests.
Behandelingsmogelijkheden
Wanneer een behandeling noodzakelijk is, zijn er verschillende opties. De aard van de behandeling hangt af van de grootte en de omvang van de tumor, de leeftijd en de algemene conditie van de patiënt.
Mogelijke behandelingen zijn:
- Medische / chirurgische vermindering van het mannelijk geslachtshormoon
- Radiotherapie
- Chemotherapie (cytostatica behandeling)
- Chirurgische verwijdering van de prostaat (radicale prostatectomie): het verwijderen van de volledige prostaatklier, zaadblaasjes en afvoerkanalen (lymfeknopen) alsook het afbinden van de zaadleiders.
Prostatectomie
Een mogelijke behandeling is radicale chirurgie, waarbij de prostaat in zijn geheel wordt verwijderd: een prostatectomie. De blaas en het plaskanaal worden hierbij weer aan elkaar gehecht. Dit alles speelt zich zeer dicht bij de sluitspier af, waardoor het mogelijk is dat er na de interventie nog een tijdje sprake is van min of meer urineverlies. Dit komt gelukkig meestal volledig in orde met behulp van bekkenbodemkinesitherapie.
De chirurgie kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Naast de klassieke, open interventie met een onderbuiksincisie bieden we ook een robot-geassisteerde prostatectomie aan in samenwerking met de dienst urologie van het Maria-Middelares ziekenhuis in Gent.
Prostatectomie
Het verwijderen van de prostaat.
Bestraling
Eén van de mogelijke curatieve behandelingen is radiotherapie of bestraling. Er bestaat zowel uitwendige als inwendige bestraling.
Bij inwendige bestraling of brachytherapie worden radioactieve zaadjes in de prostaat geplaatst.
Uitwendige bestraling gebeurt in verschillende sessies verspreid over 3-6 weken. Dit wordt steeds gecombineerd met hormonale behandeling.
Het hangt opnieuw van enkele factoren af of men hiervoor in aanmerking komt. Niet alleen de uitgebreidheid of agressiviteit van de tumor, maar ook mogelijke plasproblemen en de grootte van de prostaat spelen een rol. Of u al dan niet in aanmerking komt voor de behandeling wordt besproken op het multidisciplinair overleg. Deze behandeling gaat door in Roeselare (AZ Delta), in samenwerking met de diensten urologie en radiotherapie aldaar.
Hormonale behandeling
Hormoontherapie kan samen met curatieve behandelingen worden toegepast om de genezingskans te vergroten, maar wordt vooral gebruikt als voornaamste palliatieve behandeling tegen prostaatkanker. Een palliatieve behandeling heeft als doel de tumor zo lang mogelijk te onderdrukken. Dit gebeurt door de testosteronproductie stil te leggen door middel van injecties. De behandeling van prostaatkanker met hormoontherapie gaat voornamelijk gepaard met warmteopstoten en vermindering van de seksuele prestaties of impotentie. Bepaalde patiënten kampen met verschillende klachten:
- duizeligheid;
- huiduitslag;
- vermoeidheid;
- spierpijn;
- bloedarmoede...
Een andere bijwerking van hormoontherapie is wat genoemd wordt het “metabool syndroom”. Gewichtstoename, verhoging van het cholesterolgehalte in het bloed en een verhoogde bloeddruk doen het risico op hartproblemen toenemen.
Meer informatie kan je vinden op: