Blaaskanker ontstaat meestal in de cellen van het slijmvlies, dat de binnenzijde van de blaas bekleedt. Blaaskanker ontstaat het meest bij oudere mensen, hoewel het ook op jongere leeftijd kan voorkomen.
Wanneer een gezwel -ontstaan in het slijmvlies- tot in de blaasspier groeit, spreken we van blaaskanker. Het overgrote deel van de blaasgezwellen wordt vastgesteld in een vroegtijdig stadium, wanneer ze perfect behandelbaar zijn.
De tumor kan echter snel evolueren en moet dus agressief behandeld worden met een combinatie van chemotherapie en heelkunde. Wanneer de blaas verwijderd wordt, kan de urine afvloeien via een Brickerstoma of darmblaas.
Stadia van blaaskanker
Volgende stadia van blaaskanker worden internationaal erkend:
Stadium A: In dit stadium is het blaasgezwel beperkt tot het slijmvlies van de blaas. Er is geen enkel teken van ingroei of doorgroei in de blaaswand. We spreken dan van een oppervlakkige blaaspoliep.
Stadium 1: Dit stadium betekent dat de blaaspoliep iets agressiever wordt en er ingroei is doorheen het slijmvlies van de blaas. Toch is er nog geen ingroei in de blaasspier. We spreken dan van een invasieve blaaspoliep. Nabehandeling is vrijwel altijd noodzakelijk.
Stadium 2: Het blaasgezwel groeit nu door in de blaasspier, maar is nog steeds beperkt tot de blaas. Hier kan men spreken van blaaskanker, evenwel nog steeds in een geneesbaar stadium, dit mits adequate therapie.
Stadium 3: De kankercellen groeien doorheen de blaaswand tot in het omgevende vetweefsel. Kankercellen kunnen bij mannen eveneens ingroeien in de prostaat en bij vrouwen tot in de baarmoeder of de vagina.
Stadium 4: Behalve invasieve ingroei in de blaaswand zullen in dit stadium de kankercellen verder uitspreiden naar de lymfeklieren of naar andere organen zoals de longen, de beenderen en de lever. In dit stadium spreekt men van uitgezaaide of gemetastaseerde blaaskanker.
Risicofactoren
Een aantal uitwendige factoren kunnen het risico op blaaskanker verhogen:
- Roken
Het roken van sigaretten, sigaren of pijptabak kan het risico op blaaskanker verhogen door opstapeling van prikkelende chemicaliën in de urine. Wanneer je rookt, zal je lichaam de scheikundige stoffen, die vrijkomen bij het roken omvormen en afscheiden via de urine. Deze schadelijke stoffen kunnen de binnenzijde van de blaas en van de urineleiders aantasten met blaaskanker tot gevolg.
- Toenemende leeftijd
Het risico op blaaskanker neemt toe naarmate je ouder wordt.
Theoretisch kan blaaskanker voorkomen op gelijk welke leeftijd, doch het wordt zeldzaam vastgesteld bij mensen jonger dan 40 jaar.
- Ras
Het caucasisch ras (blanke patiënten) heeft een hoger risico op blaaskanker dan andere rassen.
- Geslacht
Mannen hebben meer kans tot de ontwikkeling van blaaskanker dan vrouwen.
- Expositie aan scheikundige producten
De nieren spelen een hoofdrol in het filteren van schadelijke chemicaliën vanuit de bloedstroom. Deze worden dan vervoerd via de urineleiders naar de blaas. Hierdoor kunnen bepaalde chemicaliën de blaaswand irriteren en het risico op kwaadaardigheid verhogen. Een aantal chemicaliën wordt bijzonder gekoppeld aan de ontwikkeling van blaaskanker, zoals arsenicum en scheikundige producten aanwezig bij de productie van verven, rubber, leder, textielen en kleurstoffen.
- Vroegere kankerbehandelingen
Patiënten die in het verleden radiotherapie gekregen hebben ter hoogte van het bekken, bv. bij darm- of prostaatkanker, vertonen een hoger risico op ontwikkeling van blaaskanker. Eveneens kunnen kankerpatiënten, behandeld met cyclofosfamide, een verhoogd risico vertonen tot de ontwikkeling van blaasgezwellen.
- Chronische blaasontsteking
Zich herhalende chronische infecties van de blaas (cystitis), zoals bij langdurige aanwezigheid van een blaassonde, kunnen het risico verhogen op squameus celcarcinoma (een vorm van kanker op de binnenkant van de urinebuis). In sommige delen van de wereld wordt het squameus celcarcinoma frequent vastgesteld door aanwezigheid van parasietinfecties van de blaas, gekend als Schistosomiasis.
- Persoonlijk en familiale geschiedenis van kanker
Indien in het verleden bij jou blaaspoliepen (oppervlakkige blaaskanker) werden vastgesteld, vertoon je een verhoogd risico op terugkeer. Deze recidieven kunnen steeds agressiever zijn en dieper ingroeien dan het oorspronkelijke letsel.
Indien één of meerdere verwanten een geschiedenis hebben van blaaskanker, kan je eveneens een verhoogd risico vertonen op deze aandoening, hoewel het uitzonderlijk is dat blaaskanker familiaal voorkomt.
Een familiale voorgeschiedenis van het syndroom van Lynch (erfelijke niet-polypeuze colorectale kanker) kan je risico op kanker in de urinewegen verhogen, evenals het risico voor darm-, baarmoeder-, eierstokkanker.
Onderzoeken
Het stellen van de diagnose van blaaskanker
Verschillende onderzoeken worden gebruikt om de diagnose van blaaspoliepen te stellen.
- Cystoscopie
Tijdens een cystoscopie brengt de specialisturoloog een dunne glasvezel (cystoscoop) binnen in de blaas langsheen het plaskanaal. Dit gebeurt na voorafgaande verdoving van de plasbuis. De cystoscoop heeft een lens en een glasvezeloptiek waardoor uw arts de binnenzijde van de blaas en het plaskanaal kan inspecteren.
Cystoscopie
Inwendig onderzoek van de plasbuis, de prostaat en de blaas
- Urinecytologie
Een staaltje van de urine wordt afgenomen en opgestuurd naar het labo voor pathologische ontleedkunde teneinde de agressiviteit van de blaascellen na te gaan.
- Medische beeldvorming
Teneinde de gezondheid van de hogere urinewegen, nieren en urineleiders na te kijken en teneinde eventuele doorgroei doorheen de blaaswand uit te sluiten of te bevestigen, zullen aanvullend onderzoeken gebeuren door middel van CT-scan of NMR-scan. Deze onderzoeken laten toe de ernst van de blaaspoliep of van het blaasgezwel vast te stellen en het stadium van ingroei te bepalen.
- Biopsie van de blaas – transurethrale resectie
Teneinde het type blaaskanker te bepalen, zal vanzelfsprekend een microscopisch onderzoek van het blaasgezwel noodzakelijk zijn. Hiervoor wordt, onder algehele verdoving, en door middel van een kijkinstrument, langsheen het urinekanaal, een resectie (verwijdering) van het blaasgezwel uitgevoerd. Dit gebeurt onder volledige verdoving en tijdens een korte opname. Tijdens deze transurethrale resectie (TUR-blaas) wordt het letsel zo grondig mogelijk verwijderd en wordt de spierlaag in de diepte verwijderd teneinde ingroei van het letsel op te sporen. Het verwijderde weefsel wordt opgestuurd naar het labo voor pathologische ontleedkunde waarna na enkele dagen uitslag wordt ontvangen. Dit wordt dan verder met u besproken.